Ζεύζερα

(Zeuzera pyrina L.)

     Πολλές ελαιοπαραγωγικές περιο­χές έχουν πλέον πληγεί ανεπανόρ­θωτα από τις προσβολές αυτού του λεπιδόπτερου,

το οποίο μαζί με το Cossus cossus αποτελούν δύο από τα πιο σοβαρά προβλήματα. Οι πτήσεις της ζευζέρας στις περιοχές της χώρας μας ξεκινούν από το Μάη μήνα και παρατείνονται μέχρι το Νοέμβρη, ενώ σε ορισμένες περιο­χές οι πτήσεις μπορεί να αρχίσουν ακόμη και από τον Απρίλη και να παραταθούν μέχρι το Δεκέμβρη, με αιχμές μέγιστης παρουσίας από τέλη Μαΐου-αρχές Ιουνίου μέχρι τέλη Αυγούστου-αρχές Σεπτέμβρη. Ο βιολογικός κύκλος του εντόμου, στις περιοχές της Μεσογείου, είναι μονοετής ή διετής (συμπληρώνει μια γενιά το χρόνο ή στα δυο χρόνια) και εξαρτάται από τις κλιματικές συν­θήκες της περιοχής και το χρόνο (στιγμή) εναπόθεσης των αβγών.

     Οι νεογέννητες προνύμφες μετακομί­ζουν κατά προτίμηση στη μασχάλη των φύλλων κάτω από τον κοιμώμε­νο οφθαλμό των νεαρών βλαστών και εισχωρούν σ' αυτούς, δημιουρ­γώντας επιμήκεις στοές με ακροπέ­ταλη (προς την κορυφή) κατεύθυνση. Μετά από μεταμόρφωση σε προνύμ­φες 2ης ηλικίας, εξέρχονται από τους κλαδίσκους, προκειμένου να μεταφερθούν στους πιο χοντρούς κλάδους, που βρίσκονται χαμηλότε­ρα του φυτού εισχωρώντας πάντα στο σημείο που βρίσκεται κάτω από τον οφθαλμό. Η προνύμφη αρχίζει την κατασκευή της στοάς προς το κέντρο του κλάδου και τρέφεται από ιστούς, οι οποίοι δεν έχουν πλήρως ξυλοποιηθεί, κατά προτίμηση ζωντα­νούς και πλούσιους σε κυτταρίνη, στη συνέχεια σκάβει μια στοά με αντίθετη κατεύθυνση (βασηπέταλη) προσβάλλοντας χοντρότερους κλά­δους. Αφού ωριμάσει η προνύμφη κατευθύνεται προς το εξωτερικό του κλάδού και ροκανίζει τον φλοιό αφή­νοντας μόνο ένα λεπτό επιδερμικό στρώμα, το οποίο μαζί με τα μεταξέ­νια νήματα συνιστά το προστατευτικό διάφραγμα της οπής. Στη συνέχεια χρυσαλλιδώνεται και το ακμαίο, αφού διαρρήξει το προστατευτικό διά­φραγμα, εξέρχεται και αρχίζει τις πτήσεις. Διαχειμάζει στο στάδιο της προνύμφης διαφορετικής ηλικίας εντός του κορμού ή των βραχιόνων, στο μεγαλύτερο ποσοστό ως προ­νύμφη στο στάδιο της ωρίμασης και στο μικρότερο ως προνύμφη 3ης ή 4ης ηλικίας, επιβραδύνοντας τη δια­τροφική δραστηριότητά του. Από τις πρώτες προσβολές μπορούμε να αναγνωρίσουμε το προσβλημένο φυτό, το οποίο παρουσιάζει χλώρω­ση στα φύλλα και μέτρια ανάπτυξη της νεαρής βλάστησης. Στη συνέχεια παρατηρούνται ξηράνσεις των νεα­ρών βλαστών και των βραχιόνων και σε πολλές περιπτώσεις και ολόκλη­ρου του φυτού.

     Οι μεγαλύτερες ζημιές καταγρά­φονται στους νεοσύστατους ελαιώ­νες, στους οποίους είμαστε υποχρε­ωμένοι να προκαλέσουμε μεγάλες τομές στα νερά φυτά, απομακρύνο­ντας ακόμη και ολόκληρους βραχίο­νες και θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την ανάπτυξη του υπέργειου τμήματος. Από την οπή εισόδου της προνύμ­φης, μπορεί να εξέλθει γαλακτώδες υγρό, ενίοτε άφθονο, λόγω της ρήξης των αγωγών ιστών. Αυτό το υγρό στη συνέχεια μετατρέπεται σε κολλώδες, μεταβάλλοντας το χρώμα του από λευκό-κρεμ σε κίτρινο­καφετί. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα εγκλωβίζει την προνύμφη και την μουμιοποιεί.

Καταπολέμηση

     Συστήνεται να κόβονται τα προσβεβλημένα κλαδιά και να καίγονται. Εναντίον των ακμαίων του κόσ­σου συστήνονται ψεκασμοί στη διάρκεια πτήσης των ακμαίων (μέσα Μαΐου - τέλος Αυγούστου) με Baythroid.Για την αντιμετώπιση της ζευζέ­ρας συστήνονται ψεκασμοί με την εμφάνιση των ακμαίων, το τελευ­ταίο δεκαήμερο του Μαΐου, με Gusathion M20 ή Lebaycid εναντίον των νεαρών προνυμφών ή στα μέ­σα Μαΐου με Baythroid εναντίον των ακμαίων.Για επιτυχή καταπολέμηση του κόσσου και της ζευζέρας απαιτεί­ται προσδιορισμός του χρόνου εμφάνισης των ακμαίων στον ε­λαιώνα και της διάρκειας πτήσης. Επιπλέον είναι απαραίτητη καλή κάλυψη κορμού και κλαδιών με το ψεκαστικό διάλυμα.